1.      Ju kërkohet harta/kartela e pronës suaj e rifreskuar? Mund të përdorni Aplikim për lëshim kopje kartele të pasurisë / Aplikim për lëshim kopje të fragmentit të hartës kadastrale

https://e-albania.al/eAlbaniaServices/UseService.aspx?service_code=9462

ose

https://e-albania.al/eAlbaniaServices/UseService.aspx?service_code=9461

*Sipas platformës e-Albania , cilido prej dy shërbimeve të mësipërme të përzgjidhet, automatikisht do t’ju detyrojë të merrni një kopje të përditësuar edhe të hartës edhe të kartelës së pronës suaj.

** Ky shërbim kërkon 15 ditë pune, në rast se prona juaj është e dixhitalizuar. Përmes noterit mund ta merrni si shërbim brenda 48 h nga aplikimi, por tarifa do të ketë vlerë të dyfishuar.

2.      Jeni përfitues i një trashëgimie dhe ju nevojitet të regjistroni dëshminë e trashëgimisë? Mund të përdorini shërbimin Aplikim për regjistrim të aktit të trashëgimisë

https://e-albania.al/eAlbaniaServices/UseService.aspx?service_code=9467

* Tek seksioni “shërbimet”, shtoni edhe shërbimet ASHK_L1( Lëshim certifikate pronesie), ASHK_I4 (Lëshim kopje të fragmentit të hartës kadastrale) dhe ASHK_I5 (Lëshim kopje kartele të pasurisë). Pasi të bëni pagesën e shërbimit, së bashku me kopjen origjinale të marrëveshjes që po regjistroni, dërgojeni me postë, në adresën e ASHK përkatëse;

** Kujdes! Ju nevojitet që tek aplikimi, të shënoni sasinë e aplikimit, për aq njësi saj u përfitoni. Psh: Nëse ju përfitoni 1 apartament dhe 2 garazhe, atëherë sasia e shërbimit do të jetë 3!

3.      Jeni përfitues i një servituti? Nëse dëshironi të regjistroni një marrëdhënie servituti apo të fshini regjistrimin për një servitut i cili tani më ka mbaruar, atëherë ju nevojitet shërbimi Aplikim për regjistrim /ndryshim/ shuarje servituti

https://e-albania.al/eAlbaniaServices/UseService.aspx?service_code=9454

* Tek seksioni “shërbimet”, shtoni edhe shërbimet ASHK_I4 (Lëshim kopje të fragmentit të hartës kadastrale) dhe ASHK_I5 (Lëshim kopje kartele të pasurisë). Pasi të bëni pagesën e shërbimit, së bashku me kopjen origjinale të marrëveshjes që po regjistroni, dërgojeni me postë, në adresën e ASHK përkatëse;

4.      Ju nevojitet të bëni një rivlerësim pasurie? Atëherë ju mund të apikoni përmes e- Albania shërbimin Rivlerësimi i pasurisë

https://e-albania.al/eAlbaniaServices/UseService.aspx?service_code=13598

*Për të bëë rivlerësimin e pasurisë, evojitet që të happen procedurat  me një Vendim të Këshillit të Ministrave (VKM) të posaçëm. Aplikimi për rivlerësim bëhet brenda këtij afati, si dhe, alikanti ka të drejta të zgjedhë që procesin ta kryejë një ivlerësues i ASHK ose një rivlerësues privat i licencuar. Mund të gjeni listën zyrtare të personave privatë të licecuar në linkun:  https://www.infrastruktura.gov.al/regjistrat/

5.       Deshironi te kryeni nje akt noterial po nuk dini tarifat dhe çmimet qe do te kene keto akte ne zyrat noteriale? Atëherë, mund të konsultoheni paraprakisht me udhëzimin  e ministrisë

https://qbz.gov.al/eli/udhezim/2020/10/20/22/ef3a8f48-2021-476e-96fa-5eb42a249a58

6.      Ju nevojitet të dini ëfarë shërbimesh ofron Agjencia Shtetërore Kadastrës (ASHK) dhe tarifat përkatëse? Mund të drejtoheni direkt në faqen zyrtare të institucionit ku është edhe e afishuar lista

https://www.ashk.gov.al/sherbime-2/

dhe

https://www.ashk.gov.al/kodet-e-aplikimit/

*Disa shërbime ofrohen me kohë të shkurtuar (shërbimet FAST), dhe vlera e tarifës është 2 (dy) fish ii vlerës së normale të shërbimit. Këto shërbime, ofrohen vetëm nga noterët dhe konsisitojnë si më poshtë:

1.      ASHK_KP1_PP- PP-Regjistrimi i kontratës së shitjes

2.      ASHK_KP2_PP- PP-Regjistrimi i kontratës së dhurimit

3.      ASHK_KP3_PP- PP-Regjistrimi i heqjes dorë nga pronësia

4.      ASHK_I4_PP- PP-Lëshim kopje të fragmentit të hartës kadastrale

5.      ASHK_I5_PP- PP-Lëshim kopje kartele të pasurisë

6.      ASHK_B13_PP- PP-Regjistrim i kontratave të tjera të hipotekës

7.      ASHK_B21_PP- PP-Regjistrimi i cedimit (kalimit ) të hipotekës

8.      ASHK_B14_PP- PP-Regjistrim i hipotekës ligjore

9.      ASHK_L1_PP- PP-Lëshim certifikate pronësie

10.  ASHK_B4_PP- PP-Regjistrim i kërkesë padisë

11.  ASHK_B9_PP- PP-Regjistrim i prokurës

12.  ASHK_B3_PP- PP-Regjistrim i vendimit gjyqësor për vendosjen e masës së sigurimit të padisë

13.  ASHK_B24_PP- PP-Regjistrimi i sekuestros mbi pasurinë

14.  ASHK_P1_PP- PP-Pasqyrim i bashkëpronësisë bashkëshortore në regjistrimet e mëparshme

15.  ASHK_B5_PP- PP-Regjistrim i aktit noterial për pezullimin e veprimeve të regjistrimit

16.  ASHK_B8_PP- PP-Regjistrim i të drejtës së parablerjes

17.  ASHK_B27_PP- PP-Regjistrim i pezullimit te ekzekutimit të vendimit gjyqësor të formës së prerë

18.  ASHK_B10_PP- PP-Regjistrimi i kontratës se hipotekës për garantimin e kredisë se dhënë nga banka apo institucion tjetër kredidhënës, për kredi me vlere deri në 1.000.000 lekë

19.  ASHK_B11_PP- PP-Regjistrimi i kontratës se hipotekës për garantimin e kredisë se dhënë nga banka apo institucion tjetër kredidhënës, për kredi me vlere 1 000.000 - 10 000 000 lekë

20.  ASHK_B12_PP- PP-Regjistrimi i kontratës se hipotekës për garantimin e kredisë se dhënë nga banka apo institucion tjetër kredidhënës, për kredi me vlere mbi 10 000 000 lekë

21.  ASHK_B18_PP- PP-Regjistrim i hipotekës gjyqësore - për garantimin e vlerës së detyrimit, të përcaktuar në vendimin gjyqësor të formës së prerë, deri në 1.000.000 lekë

22.  ASHK_B19_PP- PP-Regjistrim i hipotekës gjyqësore - për garantimin e vlerës së detyrimit, të përcaktuar në vendimin gjyqësor të formës së prerë, nga 1 000.000 - 10 000 000 lekë

23.  ASHK_B20_PP- PP-Regjistrim i hipotekës gjyqësore - për garantimin e vlerës së detyrimit, të përcaktuar në vendimin gjyqësor të formës së prerë, mbi 1.000.000 lekë

24.  ASHK_B7_PP- PP-Regjistrim i kontratës së shitjes, shkëmbimit, ose dhurimit, me rezervë/kusht të pasurisë së paluajtshme

Kjo listë mund të jetë subjekt i ndryshimeve dhe përditësimeve që institucioni kryen për të përmirësuar shërbimet.

1.      Jeni pronar trualli dhe keni nje marreveshje për pjesët takuese? Jeni klient që keni prenotuar një apartament, garazh, dyqan, njësi shërbimi, depo, etj.? Atëherë, nëse ju nevojitet të regjistroni e një marrëveshje që keni lidhur me shoqërinë ndërtuese, ju mund të përdorni shërbimin  Aplikim për regjistrimin e akteve noteriale që lidhen ndërmjet zhvilluesit të pronës dhe pronarëve të truallit apo me subjektet e treta

https://e-albania.al/eAlbaniaServices/UseService.aspx?service_code=9443

* Tek seksioni “shërbimet”, shtoni edhe shërbimet ASHK_I4 (Lëshim kopje të fragmentit të hartës kadastrale) dhe ASHK_I5 (Lëshim kopje kartele të pasurisë). Pasi të bëni pagesën e shërbimit, së bashku me kopjen origjinale të marrëveshjes që po regjistroni, dërgojeni me postë, në adresën e ASHK përkatëse;

** Kujdes! Ju nevojitet që tek aplikimi, të shënoni sasinë e aplikimit, për aq njësi saj u përfitoni. Psh: Nëse ju përfitoni 1 apartament dhe 2 garazhe, atëherë sasia e shërbimit do të jetë 3!

2.      Keni blerë një pronë të paluajtshme? Jua kanë dhuruar? Keni blerë me kusht apo rezervë? Atëherë ju nevojitet të përdorni shërbimin Aplikim për regjistrim të kontratës së shitjes, shkëmbimit, ose dhurimit, me rezervë/kusht të pasurisë së paluajtshme

https://e-albania.al/eAlbaniaServices/UseService.aspx?service_code=9441

* Tek seksioni “shërbimet”, shtoni edhe shërbimet ASHK_L1( Lëshim certifikate pronesie), ASHK_I4 (Lëshim kopje të fragmentit të hartës kadastrale) dhe ASHK_I5 (Lëshim kopje kartele të pasurisë). Pasi të bëni pagesën e shërbimit, së bashku me kopjen origjinale të marrëveshjes që po regjistroni, dërgojeni me postë, në adresën e ASHK përkatëse;

** Kujdes! Ju nevojitet që tek aplikimi, të shënoni sasinë e aplikimit, për aq njësi saj u përfitoni. Psh: Nëse ju përfitoni 1 apartament dhe 2 garazhe, atëherë sasia e shërbimit do të jetë 3!

3 . Kalimi i së drejtës së pronësisë mbi pasuritë e paluajtshme, tokë (truall apo tokë bujqësore) dhe ndërtesë, tatohet 15 për qind të fitimit kapital të realizuara. Individi që kalon të drejtën e pronësisë mbi pasurinë e paluajtshme, paguan  tatimin para kryerjes së regjistrimit të aktit të kalimit të pasurisë, në përputhje me aktet dhe procedurat ligjore në fuqi. Pasuria e paluajtshme e kaluar, nuk regjistrohet pa provuar pagimin e këtij detyrimi pranë zyrave vendore të regjistrimit të pasurive të paluajtshme.  Për këtë arsye mund t’ju duhet të konsultoheni me linkun e mëposhtëm për llogaritjen e detyrimit:

https://www.tatime.gov.al/d/8/45/0/731/mbi-kalimin-e-se-drejtes-se-pronesise-se-paluajtshme-dhe-taksat-e-tatimet-qe-do-te-llogariten-

4.      Jeni pronar i nje toke? Apo kerkoni te blini nje te tille? Keshillohuni me Harten e Vlerave per te parë sa është minimalja e vlerës së tokës, sipas legjislacionit në fuqi

https://atp.gov.al/harta-e-vleres/

5.      Jeni i interesuar të blini apo të shisni një pasurie të paluajtshme apartament? Dyqan? Garazh? Zyrë? Atehere ju nevojitet të dini sa është vlera e pronës suaj sipas legjislacionit në fuqi, si dhe për të bërë përllogaritjen e taksës së kalimit të pronësisë

https://qbz.gov.al/eli/vendim/2023/07/26/457/c8448e67-da26-4810-9dc7-64f0732a19f1

1.      Keni lidhur një kontratë qiraje apo nënqiraje dhe kërkoni ta regjistroni? Atëherë ju nevojitet të aplikoni shërbimin Aplikim për regjistrimin e kontratës së qirasë apo të nenqirase

https://e-albania.al/eAlbaniaServices/UseService.aspx?service_code=9458

2.      KODI CIVIL I REPUBLIKËS SË SHQIPËRISË

QIRAJA

DISPOZITA TË PËRGJITHSHME

Neni 801

 Qiraja është kontrata me të cilën njëra palë (qiradhënësi) detyrohet t’i japë palës tjetër (qiramarrësit) një send të caktuar, nëgëzim të përkohshëm kundrejt një shpërblimi të caktuar. Neni 802

Qiradhënësi duhet: 1. t’i dorëzojë qiramarrësit sendin në kohën e caktuar dhe në gjendje që të lejojë përdorimin për të cilën palët janë marrë vesh; 2. të kujdeset për të mbajtur sendin në po këtë gjendje; 3. të garantojë gëzimin e qetë gjatë periudhës së qirasë.

Neni 803

Qiraja nuk mund të lidhet për një kohë më të gjatë se tridhjetë vjet, përveç kur parashikohet ndryshe nga ligji. Në qoftë se ajo është lidhur për një periudhë kohe më të gjatë ose pa afat, ka fuqi vetëm për afatin e sipërm. Për ndërtesat që përdoren për banim, kontrata e qirasë nuk mund të lidhet për një kohë më të gjatë se pesë vjet. Për sende të luajtshme të dhëna për pajisjen e një sendi të paluajtshëm, afati është baraz me kohëzgjatjen e qirasë së këtij të fundit. Kontrata e qirasë, për një kohë më të gjatë se një vit, duhet bërë me shkresë.

Neni 804

Qiramarrësi, që ka ekzekutuar në rregull detyrimet që kanë rrjedhur nga kontrata, ka të drejtën që të preferohet ndaj personave të tjerë në rast se, me mbarimin e kohës së qerasë, do të lidhet kontrata e re.

Të drejta e detyrime të qiradhënësit

Neni 805

Qiradhënësi duhet të kryejë, gjatë periudhës së qirasë, të gjitha riparimet, me përjashtim të punimeve për mirëmbajtjen e përditshme që janë në ngarkim të qiramarrësit. Për sende të luajtshme, shpenzimet për ruajtjen e për mirëmbajtjen e zakonshme janë në ngarkim të qiramarrësit, përveçse kur me marrëveshje parashikohet ndryshe. Kur sendi i dhënë me qira ka nevojë për riparime, që nuk janë në ngarkim të qiramarrësit, ky është i detyruar të njoftojë qiradhënësin. Në rast riparimesh urgjente qiramarrësi mund t’i kryejë ato drejtpërdrejt, kundrejt kthimit të shpenzimeve, me kushte që të njoftojë menjëherë qiramarrësin.

Neni 806

Në qoftë se në kohën e dorëzimit, sendi i dhënë me qira cenohet nga të meta që ulin në mënyrë të dukshme vlerën e përdorimit të kontraktuar, qiramarrësi mund të kërkojë zgjidhjen e kontratës, ose zbritjen e çmimit të qerasë, përveç kur ai ka patur dijeni për të metën ose ajo është lehtësisht e dallueshme. Qiradhënësi është i detyruar t’i paguajë qiramarrësit dëmet e ardhura nga veset e sendit, në qoftë se nuk provon se, pa patur faj, nuk ka patur dijeni për këto vese në momentin e dorëzimit. Në qoftë se veset e sendit vënë para një rreziku të madh shëndetin e qiramarrësit ose të familjes apo të vartësve të tij, qiramarrësi mund të kërkojë zgjidhjen e kontratës edhe po qe se veset njiheshin prej tij.

Neni 807

Marrëveshja, me të cilën përjashtohet ose kufizohet përgjegjësia e qiradhënësit për veset e sendit, nuk ka efekt në qoftë se qiradhënësi ia ka fshehur me keqbesim qiramarrësit ato, ose kur veset janë të tilla që të pengojnë gëzimin e sendit.

Neni 808

Dispozitat e neneve të mësipërme janë të zbatueshme edhe në rastet e veseve të sendit të ndodhura gjatë qirasë.

Neni 809

Në qoftë se gjatë qirasë sendi i dhënë me qira ka nevojë për riparime urgjente, qiramarrësi duhet të lejojë kryerjen e tyre. Në qoftë se sendi nuk riparohet brenda një kohe të arsyeshme, qiramarrësi ka të drejtë për një ulje përpjesëtimore të qirasë.

Neni 810

Qiradhënësi detyrohet të garantojë qiramarrësin nga shqetësimet që pakësojnë vlerën e përdorimit dhe të gëzimit të sendit, të shkaktuara nga të tretët që pretendojnë se kanë të drejta mbi të njëjtin send. Qiradhënësi nuk është i detyruar të garantojë qiramarrësin nga shqetësimet e të tretëve që nuk pretendojnë të kenë të drejta mbi sendin. Në këtë rast qiramarrësi ruan të drejtën të ngrejë padi kundër të tretëve në emrin e tij.

Neni 811

Në qoftë se të tretët që krijojnë shqetësime pretendojnë se kanë të drejta mbi sendin e dhënë me qira, qiramarrësi është i detyruar ta njoftojë menjëherë qiradhënësin, përndryshe ngarkohet me shpërblimin e dëmit. Në qoftë se të tretët veprojnë në rrugë gjyqësore, qirradhënësi është i detyruar të marrë pjesë në proces, po qe se thirret.

Të drejta e detyrime të qiramarrësit

Neni 812

Qiramarrësi duhet: 1. të marrë në dorëzim sendin dhe ta përdorë për qëllimin që është parashikuar në kontratë dhe, kur nuk është parashikuar, sipas qëllimit që del nga natyra e sendit; 2. të kryejë pagesën në afatet e caktuara.

Neni 813

Qiramarrësi përgjigjet për humbjen dhe dëmtimin e sendit të cilat ndodhin gjatë kontratës së qirasë.

Neni 814

Qiramarrësi duhet t’ia kthejë qiradhënësit sendin në të njëjtën gjendje që e ka marrë, në përputhje me përshkrimin e bërë nga palët në kontratë, përveç dëmtimit ose konsumimit të zakonshëm nga përdorimi i sendit në përputhje me kontratën. Në mungesë të përshkrimit në kontratë prezumohet se qiramarrësi e ka marrë sendin në gjëndje të mirë përdorimi. Qiramarrësi nuk përgjigjet për humbjen ose dëmtimin e shkaktuar si pasojë e vjetërsisë. Sendet e luajtshme duhet të kthehen në vendin ku janë marrë në dorëzim.

Neni 815

Qiramarrësi që është në vonesë për të kthyer sendin, detyrohet t’i japë qiradhënësit pagesën e caktuar deri në dorëzim, përveç detyrimit për të shpërblyer dëmin përkatës.

Neni 816

Përveç kur parashikohet ndryshe në ligj, qiramarrësi nuk ka të drejtë të shpërblehet për përmirësimet e bëra sendit të marrë me qira. Por në qoftë se ka patur pëlqimin e qiradhënësit, ky është i detyruar t’i paguajë një kompensim që i korrespondon shumës më të vogël midis shumës së shpenzimeve dhe vleftës së rezultatit të dobishëm në kohën e dorëzimit. Kur qiramarrësi nuk ka të drejtë kompensimi, vlefta e përmirësimeve mund të kompensojë dëmtimet që kanë ndodhur për pakujdesinë e rëndë të qiramarrësit.

Neni 817

Qiramarrësi që ka bërë shtesa në sendin e marrë me qira, ka të drejtë t’i heqë ato në mbarim të

qirasë, kur kjo mund të kryhet pa dëmtuar sendin, përveç kur pronari pranon t’i mbajë vetë shtesat. Në

këtë rast ky duhet t’i paguajë qiramarrësit një kompensim të barabartë me shumën më të vogël midis shpenzimeve dhe vleftës të shtesave në kohën e ridorëzimit.

Në qoftë se shtesat nuk mund të ndahen pa dëmtuar sendin dhe përbëjnë një përmirësim të tij,

zbatohen rregullat e parashikuara nga neni 810.

Neni 818

Qiramarrësi, veç marrëveshjes së kundërt, ka të drejtë të japë me nënqira sendin që ka marrë me qira, por nuk mund t’ia kalojë kontratën një tjetri pa pëlqimin e qiradhënësit.

Për sende të luajtshme dhënia me nënqira bëhet me pëlqimin e qiradhënësit.

Neni 819

Qiradhënësi, pa cenuar të drejtat e tij ndaj qiramarrësit, mund të ngrejë padi kundër

nënqiramarrësit për të kërkuar çmimin e nënqirasë për të cilën ky i fundit është ende debitor në

momentin e ngritjes së padisë dhe për ta detyruar atë të përmbushë të gjitha detyrimet e tjera që rrjedhin nga kontrata e nënqirasë. Shpallja e pavlefshme e kontratës së qirasë ose zgjidhja e saj ka efekt edhe ndaj nënqiramarrësit, dhe vendimi i marrë midis qiradhënësit dhe qiramarrësit ka efekt edhe ndaj tij.

Mbarimi i kontratës së qirasë

Neni 820

Qiraja me afat të caktuar nga palët, pushon me mbarimin e afatit, pa qënë e nevojshme shpallja e mbarimit të saj. Qiraja në të cilën nuk caktohet afat nuk pushon, në qoftë se përpara afatit të vendosur sipas nenit

803 të këtij Kodi njëra nga palët njofton palën tjetër se heq dorë nga qiraja.

Përsëritja e kontratës së qirasë

Neni 821

Qiraja përtërihet në qoftë se, pasi të ketë mbaruar afati i saj, qiramarrësit i lihet në përdorim sendi I dhënë me qira pa kundërshtimin e qiradhënësit.

Qiraja e re rregullohet me të njëjtat kushte si e mëparshmja, por kohëzgjatja e saj caktohet si për

qiratë me afat të caktuar.

Marrëdhëniet me të tretët

Neni 822

Kontrata e qirasë mund t’i kundrejtohet të tretit që ka fituar sendin e dhënë me qira, me kusht që kontrata të ketë një datë të saktë para tjetërsimit të sendit.

Dispozitat e paragrafit të mësipërm nuk zbatohen për qiranë e sendeve të luajtshme të

paregjistruara në regjistrat publikë, në qoftë se fituesi ka siguruar posedimin me mirëbesim.

Qiraja e sendeve të paluajtshme të paregjistruara nuk i kundrejtohet fituesit të tretë, veç brenda

afatit të 9 vjetëve nga fillimi qirasë.

Fituesi duhet të respektojë qiranë në çdo rast në qoftë se ka marrë përsipër detyrimin ndaj tjetërsuesit.

Neni 823

Në qoftë se qiraja nuk ka datë të saktë, por mbajtja e saj prej qiramarrësit si datë është përpara kalimit të pronësisë, fituesi nuk është i detyruar të respektojë qiranë, veçse për kohëzgjatjen që përkon me atë të vendosur për qiratë me afat të pacaktuar.

Neni 824

Në qoftë se qiramarrësi është përjashtuar nga fituesi, sepse kontrata e qirasë nuk kishte një datë të saktë përpara kalimit të pronësisë, qiradhënësi detyrohet të shpërblejë dëmin.

Neni 825

Fituesi është i detyruar të respektojë kontratën e qirasë qysh nga dita e fitimit për të drejtat dhe detyrimet që rrjedhin nga kontrata e qirasë.

Një kredi hipotekore përbëhet nga tre elemente, pa të cilët kredia nuk do të ishte e zbatueshme. Çdo element duhet të marrë një vlerë, përndryshe kredia nuk mund të llogaritet. Këta elementë janë:

• Shuma e kredisë

• Norma e interesit

• Afati i kredisë

Shuma e kredisë i referohet vetëm vlerës nominale; me fjalë të tjera, sasisë së parave që ju dëshironi të kreditoheni (merrni hua). Norma e interesit është kostoja e rregullt që huadhënësi vendos për fondet e huazuara. Kjo shprehet zakonisht si përqindje e shumës së kredisë, dhe llogaritet në bazë vjetore. Kjo ka një impakt të pashmangshëm në shumën e këstit tuaj mujor. Në rastin kur dy komponentët e tjerë (Shuma dhe Afati i kredisë) mbeten të pandryshuar, sa më e vogël të jetë norma e interesit, aq më i vogël do të jetë kësti juaj mujor; sa më e lartë të jetë norma e interesit, aq më i lartë do të jetë kësti. Afati i kredisë nënkupton kohën që duhet për të amortizuar ose shlyer kredinë. Kjo mund të shprehet në muaj ose vite.

Avantazhet kryesore për blerjen e shtëpisë nëpërmjet financimit me kredi hipotekore, janë si më poshtë:

• Me marrjen e një kredie hipotekore, huamarrësi vë në zbatim një nga parimet bazë të blerjes së pasurive të paluajtshme: blerjen me paratë e të tjerëve. Kjo eleminon nevojën e përdorimit të parave (cash) ose rezervave (depozitave), të cilat janë aq të vlefshme në raste urgjence, apo për mundësi të tjera investimi. Po aq i rëndësishëm mbetet fakti, që ju mund të mos i zotëroni këto para për ekzekutimin e këtij transaksioni.

• Me blerjen e pasurisë suaj ju nuk do të shpërdoroni më paratë në shpenzime qeraje. Gjithashtu, ju mund ta përdorni pasurinë e paluajtshme si kolateral për një kredi të dytë në të ardhmen.

• Kredia hipotekore mund të shërbejë për realizimin e qëllimeve të ndryshme si: blerja e një shtëpie, blerja e një dyqani, ndërtimin e një shtëpie, ndërtimin e një shtëpie verore, rinovimin e shtëpisë suaj etj.

• Pasuria e paluajtshme mund të përdoret si një residencë e dytë ose mund ta jepni me qira, të ardhura këto me të cilat mund të shlyeni këstet mujore të kredisë.

• Krahasuar me mënyrat e tjera të huamarrjes, Kredia Hipotekore është kosto efektive. Normat e interesit të Kredive Hipotekore tentojnë të jenë më të ulta në krahasim me mënyrat e tjera të huamarrjes, sepse kredia sigurohet nëpërmjet një prone të paluajtshme.

Megjithatë, marrja e një kredie hipotekore ka edhe disavantazhe:

• Ekziston risku i mospagimit në kohë, si pasojë e papunësisë, sëmundjeve, apo ndonjë ngjarjeje të paparashikueshme, e cila nuk mbulohet nga policat e sigurimeve.

• Mund të përballeni me uljen e vlerës së shtëpisë tuaj; si pasojë, çmimi i shtëpisë tuaj mund të rezultojë më i vogël sesa borxhi ndaj huadhënësit.

• Norma e interesit mund të luhatet përderisa kreditë jepen me norma të ndryshueshme interesi. Nëse interesi rritet, kësti mujor i kredisë do të rritet.

• Përgjithësisht detyrimi për kredinë hipotekore është afatgjatë.

• Nëqoftëse e “sforconi” buxhetin tuaj për blerjen e shtëpisë, ju ndoshta nuk mund të keni para për të përballuar pagesa për në restorante, pushime apo argëtime të tjera.

• Tregu i shtëpive ka luhatje. Vlerësimi apo zhvlerësimi i pronës varet nga koha kur është blerë shtëpia; nëse shtëpia është blerë në periudhë lulëzimi apo në periudhë vështirësie të tregut të shtëpive. Shtëpia mund të mos ketë të njëjtën vlerë si në kohën e blerjes, duke bërë që pronari të mos ketë fitim në momentin që planifikon shitjen e shtëpisë.

KRITERET

Për t'u kualifikuar për një kredi ju duhet të:

Jeni rezident në Shqipëri

Të merrni pagën në institucion brenda Shqipërisë

DOKUMENTET QË DUHEN PËR TË MARRË KREDI

Dokumentet e kërkuara mund të variojnë nga njëra Bankë në tjetrën, por në përgjithësi kërkohen dokumentet vijuese:

• Dokument identifikimi i kohëve të fundit

• Çertifikatë familjare

• Dokumente për të vërtetuar të ardhurat tuaja

• Për individët: vërtetim page

Për profesionistët dhe personat juridikë të vetëpunësuar: Dokumentet ligjore të aktivitetit të tyre, kompanisë (ekstrakt i QKB-së) dhe bilancet financiare

• Vërtetim nga Gjykata, Prokuroria

• Dokumentet e pasurisë së paluajtshme që do të ofroni si garanci: “Çertifikatë pronësie” ose “Vërtetim pronësie”

• Dokument i objektit të kredisë nëse ndryshon nga pasuria e paluajtshme që do të ofroni si garanci.

Shumica e kredive hipotekore janë krijuar në bazë të një plani shlyerje 20 vjeçar, por mund të variojnë nga 10 deri 30 vjet. Pasi të përcaktoni afatin e përshtatshëm të shlyerjes, përcaktoni shumën që mund të paguani çdo muaj. Sa më i shkurtër të jetë afati i maturimit, aq më i lartë do të jetë kësti mujor, por në vlerë absolute do të paguani më pak interes gjatë ripagimit të kredisë. Interesi është kryesisht çmimi që ju i paguani institucionit huadhënës për përdorimin e parave të tyre. Sigurisht, sa më e ulët të jetë norma e interesit (kur shuma dhe afati i kredisë mbetën të pandryshuar) aq më të ulta do të jenë këstet mujore. Huadhënësit konkurojnë egërsisht në treg, kështu që kërkoni për normat më të ulta të interesit që mund të përfitoni. Bëni kujdes në dallimin e ndryshimit midis normës nominale dhe asajreale të interesit. Norma nominale siç komunikohet shpesh në spotet televizive nuk përfshin kostot shtesë mbi huanë (komisionet, tarifat, primet e sigurimeve, etj), ndërsa norma reale i përfshin të gjitha këto kosto shtesë. Norma reale i lejon aplikantëve për kredi të krahasojnë ofertat e ndryshme në treg.

SIGURIMI

Risku është ngjarja që mund të çojë në humbje të papritura. Disa nga rreziqet kryesore me të cilat ju mund të përballeni përfshijnë rrezikun e dëmtimit të pronës së blerë me kredi hipotekore dhe rreziku i mospagimit si rezultat i humbjes së jetës. Me qëllim që të reduktojnë pasigurinë, bankat bashkëpunojnë me kompanitë e sigurimit, të cilat ju sigurojnë ndaj surprizave të pakëndshme të jetës. Kërkoni ofertat më të mira nga sigurues të ndryshëm, ju nuk duhet të kërkoni një sigurues të veçantë përderisa bankat kanë nënshkruar marrëveshje kontraktuale me kompani sigurimi të çertifikuara, të cilat ofrojnë paketa sigurimi për qëllime huadhënie. Mos kërko vetëm për ofertën më të mirë (çmim) por edhe për kompaninë siguruese më të mirë. Çmimi është i rëndësishëm por jo kryesor, përderisa mirëbesimi dhe mundësia e siguruesit për të ripaguar rreziqet e mbuluara janë shumë më të rëndësishme.

Sigurimi i pronës është i detyrueshëm sipas kontratës së kredisë hipotekore. Nëse prona që keni blerë me fonde të marra hua dëmtohet ose shkatërrohet, ju do të humbni në kolateral. Me fjalë të tjera, polica e sigurimit të pronës siguron që edhe nëse prona bëhet shkrumb e hi, në çdo rast shuma e kredisë së mbetur do të mbulohet nga një kompani sigurimi.

Sigurimi i jetës për mbrojtjen e kredisë hipotekore është thjesht një sigurim që shlyen kredinë hipotekore në rast vdekje nëse kredia hipotekore nuk është paguar plotësisht. Lloji origjinal i sigurimit të kredisë hipotekore ndiqet nga balanca e kredisë hipotekore, kur ulet detyrimi juaj i kredisë hipotekore, ulet edhe shuma per të cilën do të bëni sigurimin e jetës.

Sigurimi i pronës dhe sigurimi i pasurisë së paluajtshme është një sigurim, i cili duhet të bëhet pothuajse nga çdo njeri. Asnjë nga ne nuk është i sigurt përsa i përket sigurimit të pronës dhe sigurimit të pasurisë së paluajtshme, sepse ne nuk mund t’i parashikojmë dhe të mbrohemi nga katastrofat natyrore, vjedhjet, zjarret, etj. dhe të gjithë ne jemi të rrezikuar në këtë aspekt.

·         Llojet kryesore të kontratave të sigurimit të pronës

-          Sigurimi nga zjarri dhe rreziqet shtesë siguron pronën nga humbjet, dëmtimet ose shkatërrimet në mënyrë të papritur, të paparashikuar dhe aksidentale si pasojë e zjarrit, tërmetit, përmbytjet, rrufesë, stuhisë, etj.

-          Sigurimi nga vjedhja garanton dëmshpërblim për sendet e vjedhura të listuara në kontratën e sigurimit.

-          Sigurimi i kulturave bujqësore siguron të gjitha llojet e kulturave ndaj breshërit dhe rreziqeve natyrore si: stuhia, përmbytja, ngrica apo shtrëngata.

-          Sigurimi i blegtorisë është një kontratë sigurimi, me anë të së cilës sigurohet blegtoria ndaj sëmundjeve dhe aksidenteve.

-          Sigurimi i ndërprerjes së biznesit mbulon shpenzimet si pasojë e ndërprerjes së aktivitetit të biznesit nga zjarri apo rreziqet shtesë, duke garantuar fitimin neto si dhe kostot fikse.

·         Si të vlerësoni përshtatshmërinë e kontratës së ofruar?

Për të lidhur një kontratë sigurimi duhet të drejtoheni tek një ndërmjetës në sigurime (agjent apo broker) ose tek punonjësi i shoqërisë së sigurimit. Në këtë rast, duhet:

-          Të kërkoni t’ju shpjegohen karakteristikat kryesore të kontratës për produktet të cilat i ofron shoqëria e sigurimit;

-          Të jepni informacion mbi nevojat tuaja për sigurim;

-          Të prezantoni gjendjen tuaj financiare;

-          Të jepni informacion mbi masën e rrezikut që jeni të gatshëm të merrni përsipër dhe mbi qëllimet që dëshironi të arrini.

Kjo do të lejojë që së bashku me ndërmjetësin në sigurime, të identifikohen nevojat e individit i cili kërkon të sigurohet për të kërkuar tek shoqëria e sigurimit produktin që përshtatet më shumë me këto nevoja.

Shoqëria e sigurimit dhe ndërmjetësit në sigurime detyrohen t’i ofrojnë çdo individi të interesuar përpara nënshkrimit të kontratës së sigurimit të pronës, të gjithë informacionin e nevojshëm në lidhje me llojin e sigurimit. Ky informacion gjendet edhe në faqen zyrtare të internetit të shoqërisë dhe duhet të jetë:

-          i plotë

-          i saktë

-          i qartë

-          lehtësisht I aksesueshëm

Konsultoni faqet online të shoqërive të sigurimit, të cilat ofrojnë sigurimin e pronës apo pyesni punonjësin e shoqërisë ose ndërmjetësin për të marrë informacionin që Ju nevojitet. Gjithashtu, shoqëria e sigurimit merr informacion nga ju nëpërmjet plotësimit të formularit për të përcaktuar nivelin e rrezikut dhe primin e sigurimit.

·         Kur konsiderohet e lidhur kontrata e sigurimit të pronës?

Kontrata e sigurimit të pronës konsiderohet e lidhur dhe prodhon efektet e saj, kur:

- Është nënshkruar polica e sigurimit nga të dy palët, dhe

- Është paguar primi apo kësti i parë i tij, sipas përcaktimeve në kontratë.

Kujdesuni të merrni një kopje origjinale të policës dhe verifikoni që dokumenti nuk përmban korrigjime. Polica e sigurimit është dokumenti që vërteton që ju keni një sigurim të vlefshëm të pronës.

·         Primi dhe shuma e sigurimit

Shuma e sigurimit përcaktohet në kontratën e sigurimit dhe përfaqëson vlerën maksimale të dëmshpërblimit në rast të ndodhjes së ngjarjes së siguruar. Sugjerohet që prona të sigurohet në vlerën e plotë të zëvendësimit të objektit, duke përfshirë gjithashtu dhe shpenzimet e nevojshme për të kthyer pronën në gjendjen e mëparshme. Nëse shuma e siguruar tejkalon ndjeshëm vlerën e siguruar atëherë si siguruesi ashtu edhe i siguruari mund të kërkojnë zvogëlimin e shumës së siguruar dhe primi i paguar do të zvogëlohet respektivisht. Nëse para ndodhjes së ngjarjes së sigurimit, shuma e siguruar është më e vogël se vlera e sigurimit, atëherë dëmshpërblimi do të shumëzohet me koeficientin e nënsigurimit, i cili përcaktohet si raport i shumës së siguruar ndaj vlerës së sigurimit.

Pagesa e primit mund të kryhet në disa forma, në varësi të kontratës së sigurimit:

-          Me këste;

-          Për të gjithë periudhën.

Pagesa e primit mund të kryhet nëpërmjet sistemit bankar dhe/ose para në dorë. Si dëshmi e pagesës së primit mund të jetë, dokumenti bankar i pagesës apo mandati i arkëtimit i lëshuar nga shoqëria e sigurimit me përshkrimin e pagesës së kryer.

·         Kërkesa për dëmshpërblim

I siguruari raporton dëmin dhe kërkon dëmshpërblimin për humbjet apo dëmtimet e pësuara të pronës që ka siguruar brenda afatit ligjor të përcaktuar në kontratë. Procedura për dëmshpërblim bëhet sipas formularit të publikuar në faqen zyrtare të internetit të shoqërisë së sigurimit dhe shoqërohet nga të paktën këto dokumenta:

-           Kërkesë për dëmshpërblim e plotësuar me detaje për ngjarjen e ndodhur;

-          Konfirmimin dhe /ose vendimin e organeve kompetente shtetërore mbi shkakun dhe/ose shkaktarët e dëmtimit të pronës;

-          Polica origjinale e sigurimit për pronën e dëmtuar, shoqëruar me kontratën dhe pyetësorin e marrjes në sigurim;

-          Karta e identitetit e aplikuesit për dëmshpërblim;

-          Autorizim përfaqësimi nga pronari i ligjshëm, kur aplikuesi është dikush tjetër;

-          Foto/video të pronës së dëmtuar në tërësi dhe çdo element të pretenduar për dëmshpërblim në veçanti në vendngjarje;

-          Certifikata e pronësisë së objektit të dëmtuar;

-          Skica, projekti, gentplani i pronës, objektit të dëmtuar, librezë teknike e pajisjes së dëmtuar;

-          Listë e detajuar e pajisjeve ose objekteve të dëmtuara në këtë ngjarje;

-          Deklaratë nga dëshmitarët në vendngjarje;

-          Akt vlerësimi i dëmit nga vlerësues të licencuar;

-          Relacion përmbledhës mbi ngjarjen e ndodhur dhe vlerësimin e dëmit.